Publiczna Szkoła Podstawowa nr 28 im. Adama Mickiewicza

Mamo, Tato sprawdź, czy moja mowa rozwija się prawidłowo!

Dziecko roczne

powinno wymawiać:

trzy samogłoski - a, i, u

dziewięć spółgłosek - d (dada), n (nana), m (mama), b (baba), p (papa), t (tata), si (sisi), ci (ciuciu), dzi (dzidzia)

 

Dziecko 2-letnie

powinno wymawiać:

wszystkie samogłoski ustne - a, e, i, o, u, y

17 spółgłosek - d (daj), n (nosi), m (mam), b (buty), p (pan), t (tam), si (sito), zi (zima), ci (cicho), dzi (dziś), l (lala), k (kuku), j (jajo), g (gol), f (fale), w (woda), h (hop),

 

*W tym wieku dzieci bardzo często zmiękczają głoski twarde, zamieniają głoski wymagające cofnięcia języka w głąb buzi (tocham lub tosiam zamiast kocham), a także upraszczają (zjadają) głoski w grupach spółgłoskowych (bluuna podooga zamiast brudna podłoga).

 

Dziecko 3-letnie

powinno wymawiać:

wszystkie samogłoski ustne - a, e, i, o, u, y

obie samogłoski nosowe - ą, ę,

28 spółgłosek - d (domek), n (noga), ni (nie), m (motyl), mi (miś), b (balon), bi (białe), p (pukpuk), pi (picie), t (tak), si (siano),

zi (zielony), ci (ciocia), dzi (dzik), l (lody), li (liść), ł (łapa), j (jadę), k (kotek), ki (kino), g (guma), gi (gile), ch (choć), chi (Chinka),

f (foka), fi (film), w (wafel), wi (wiśnie),

 

*Dzieci w tym wieku nadal upraszczają grupy spółgłoskowe i zastępują trudne dla nich głoski łatwiejszymi, np. sialik, siałata zamiast szalik, sałata, jowej lub lowel zamist rower.

 

Dziecko 4-letnie (do końca 4 roku życia)

powinno wymawiać:

wszystkie samogłoski ustne - a, e, i, o, u, y

obie samogłoski nosowe - ą, ę,

32 spółgłoski - d (deska), n (nos), ni (nic), m (masło), mi (miska), b (bałwan), bi (biegam), p (pasek), pi (piasek), t (Tosia), si (siedzę),

zi (ziemniak), ci (ciasto), dzi (dzisiaj), l (las), li (lizak), ł (ławka), j (jagody), k (klocki), ki (kiciuś), g (gąski), gi (gips), h (hamak),

hi (historyjka), f (fotel), fi (figa), w (wąsy), wi (widzę), s (sok), z (zupa), c (cebula), dz (dzwonek)

 

*U dzieci w tym wieku występuje tzw. seplenienie fizjologiczne - głoski sz, ż, cz, dż zastępują odpowiednio s, z, c, dz.

 

Dziecko 5-6-letnie (przełom 5 i 6 roku życia)

powinno wymawiać:

wszystkie samogłoski ustne - a, e, i, o, u, y

obie samogłoski nosowe - ą, ę,

36 spółgłosek - d (deszcz), n (nosorożec), ni (nisko), m (maszyna), mi (mieszkanie), b (burza), bi (bierzesz), p (pomarańcza), pi (piżama), t (taczka), si/ś (świeczka), zi (zimno), ci/ć (cisza), dzi/dź (dziewczynka), l (leżeć), li (listwa), ł (łańcuszek), j (jabłuszko), k (kapelusz),

ki (kiszony),  g (gwoździe),  gi (gimnastyka), h (haczyk), hi (Hiszpania), f (flaga), fi (filiżanka), w (wieża), wi (wieszak), s (sezam),

z (zatyczka), c (cedzić), dz (dzbanuszek), sz (szafa), ż (żaba), cz (czapka), dż (dżem),

 

*Dziecko w tym wieku ma prawo zniekształcać lub w ogóle nie wymawiać jeszcze głoski r.

 

Dziecko 7-letnie

powinno wymawiać:

wszystkie samogłoski ustne - a, e, i, o, u, y

obie samogłoski nosowe - ą, ę,

wszystkie spółgłoski - d (zdenerwowany), n (naparstek), ni/ń (nieprawdziwy), m (mortadela), mi (mikrofalówka), b (Barbara), bi (biedronka), p (portfel), pi (piramida), t (tornister), ś (śrubokręt),    zi/ź (źrebak), ć (ćwiartka), dzi/dź (zadzierać), l (landrynki), li (lira),

ł (Sławomir), j (jaszczurka), k (korniszon), ki (kilogram),   g (garnek), gi (gitara), h (harmonia), hi (Hieronim), f (fortepian), fi (fistaszki),

w (Warszawa), wi (wiraż), s (salaterka), z (zaskroniec), c (cysterna), dz (sadzonka),  sz (szczupak), ż (żarówka), cz (czerwony) ,

dż (dżdżownica), r (rower).

 

Kiedy do logopedy?

Ryzyko wystąpienia wady wymowy pojawia się u tych dzieci, które:

  • są wcześniakami,
  • urodziły się z niską wagą lub małą ilością punktów APGAR (poniżej 7)
  • mają problemy ze ssaniem,
  • cierpią na refluks,
  • często się krztuszą,
  • ich matki przyjmowały w ciąży leki ototoksyczne (m.in. gentamycyna, neomycyna), używki (alkohol, papierosy, narkotyki) lub przeszły zagrażające płodowi choroby (toksoplazmoza, różyczka, cytomegalia itp.)
  • długo (powyżej 9 miesięcy) ssą smoczka lub jedzą/piją z butelki,
  • zbyt długo jedzą pokarmy zmiksowane,
  • często chorują na anginę lub zapalenie ucha,
  • mają wady wrodzone (upośledzenie, niedosłuch, rozszczep podniebienia, krótkie wędzidełko podjęzykowe),
  • mają nieprawidłowy wzór wymowy (osoby z bliskiego otoczenia mają wady wymowy lub mówią do dziecka "po dziecinnemu" - dziecko uznaje to za normę i powiela błędy)
  • są leworęczne, a rodzice zmuszają je do posługiwania się prawą ręką,
  • nie mają kontaktu z rówieśnikami,
  • nie są odpowiednio stymulowane: rodzice poświęcają im mało czasu, nie bawią się z nimi, nie grają z nimi w gry planszowe, nie czytają im bajek, a w zamian sadzają przez telewizorem lub komputerem.

 

*wady wymowy znacznie częściej występują u chłopców

 

Terapię logopedyczną można prowadzić już u niemowląt. Im wcześniej, tym lepsze rokowania. Najlepszym czasem na rozpoczęcie terapii jest tzw. złoty okres rozwoju mowy czyli od urodzenia do 3 roku życia.